13 marca 1782 roku na Bielskim Syjonie, w dniu urodzin cesarza Józefa II, położono kamień węgielny pod budowę szkoły ewangelickiej – pierwszej murowanej budowli na Syjonie. Budynek został oddany do użytku w 1783 roku. Na parterze znajdowały się sale lekcyjne, a na piętrze mieszkania pastorów.
fot. Budynek starej szkoły z 1872 r. Źródło: Der Bielitzer Zion in den Predigten seiner Pastoren 1782-1921, Autor: Richard Wagner, Wydawca: W. Fröhlich (Adolf Hohn), Bielitz 1921.
Pierwszym dyrektorem szkoły został Johann Josef Grabner – teolog i pedagog. Nauka w szkole trwała osiem lat, pomimo że zgodnie z obowiązującymi przepisami państwowymi wymagany był sześcioletni okres nauczania. W ostatniej klasie nauczano historii naturalnej i geografii, a przedmiotami nadobowiązkowymi były łacina i język polski. Ze względu na wysoki poziom nauczania szkoła otrzymała od władz propozycję kształcenia kadry nauczycielskiej do wszystkich szkół ewangelickich w Austrii. Jednak z propozycji tej nie skorzystała.
Stara szkoła ewangelicka. Źródło: Das Buch der Bielitz-Bialaer Chronika, Autor: Richard Wagner, Wydawca: Historische Gesellschaft für Posen, Posen 1938.
Po dziesięciu latach funkcjonowania budynek szkolny okazał się przestarzały i niewystarczający, dlatego w 1791 roku podjęto decyzję o budowie nowego budynku szkolnego, który oddano do użytku w 1794 roku. 6 czerwca 1808 roku Bielsko zostało zniszczone przez pożar, który strawił również budynki szkolne na Syjonie. Budynek starej szkoły odbudowano w 1810 roku. Od tego momentu służył on, jako dom mieszkalny dla pastorów i nauczycieli.
Od 1849 roku w całej Austrii powstawały szkoły realne, których zadaniem było przygotowanie uczniów do wyższych studiów technicznych oraz do pracy w handlu i rzemiośle. W Bielsku dzięki staraniom parafii ewangelickich z Bielska i Białej oraz bielskiej gminy żydowskiej, szkoła realna została otwarta 26 listopada 1860 roku. Nowa placówka zajęła część pomieszczeń starej szkoły. Jesienią 1865 roku bielska „realka” przeniosła się do gmachu seminarium nauczycielskiego.
fot. Dom kantora i fragment budynku starej szkoły. Źródło: Der Bielitzer Zion in den Predigten seiner Pastoren 1782-1921, Autor: Richard Wagner, Wydawca: W. Fröhlich (Adolf Hohn), Bielitz 1921.
W latach 1987 – 1991 z inicjatywy ówczesnego proboszcza parafii ewangelickiej – ks. Jana Szarka, w miejscu niszczejącego budynku „starej szkoły” oraz stojącego obok domu kantora wzniesiono najmłodszą budowlę Bielskiego Syjonu, budynek Ewangelickiego Ośrodka Wydawniczego „Augustana” – generalnego wydawcy literatury i publikacji kościoła ewangelicko-augsburskiego w Polsce. W budynku mieściły się również sala parafialna i mieszkania dla pracowników kościelnych.
fot. Ewangelicki Ośrodek Wydawniczy „Augustana” w miejscu „starej szkoły”.