Po ogłoszeniu 8 kwietnia 1861 roku przez cesarza Austrii – Franciszka Józefa Patentu Protestanckiego, określającego nowe zasady funkcjonowania kościoła ewangelickiego w Cesarstwie Austrii i zrównującego jego prawa z kościołem katolickim, w monarchii odczuwalny był brak placówek kształcących kadry nauczycielskie dla coraz liczniej powstających szkół ewangelickich. Co prawda już w 1853 roku konsystorz wiedeński zaplanował lokalizację tego typu szkoły w Bielsku, jednak dopiero siedem lat później rozpoczęto zbiórkę środków finansowych na ten cel. Gromadzenie funduszy odbywało się przy ostrym proteście ewangelików z Cieszyna, którzy domagali się by placówka kształcąca przyszłych nauczycieli powstała w ich mieście.
Karta pocztowa: Bielitz – Evang. Schulen. Autor: b.d. Wydawca: A.B.B. Rok: 1916. Źródło: Piotr Kenig i Wojciech Kominiak, Bielsko-Biała na dawnej pocztówce w czasach monarchii austro-węgierskiej, WMW Mirosław Caputa, Bielsko-Biała 2001. Domena: publiczna.
30 lipca 1863 roku na Bielskim Syjonie, w północnej części ówczesnego placu Kościelnego, położono kamień węgielny pod budowę budynku Seminarium Nauczycielskiego, w którym miały funkcjonować również ewangelicka szkoła główna oraz szkoła realna. Budowa gmachu zaprojektowanego przez bielskiego architekta Emanuela Rosta seniora trwała trzy lata i zakończyła się w marcu 1866 roku. Jej koszt wyniósł około 80.000 florenów, z czego część środków wyasygnowało państwo austriackie, część przekazała fundacja im. Gustawa Adolfa oraz gminy protestanckie z Austrii. Bielscy ewangelicy zebrali na ten cel około 36.000 florenów. Drewno niezbędne do budowy szkoły dostarczyło nieodpłatnie ze swoich lasów miasto Bielsko.
fot. Budynek Seminarium Nauczycielskiego w 1913 r. Źródło: Das Buch der Bielitz-Bialaer Chronika, Autor: Richard Wagner, Wydawca: Historische Gesellschaft für Posen, Posen 1938.
Równolegle z budową budynku szkolnego trwały prace nad ramowym programem nauczania dla nowej placówki. Odbywały się one przy założeniu, że ma ona być wzorcową dla całego państwa. Pierwszy plan działalności trzyletniego seminarium połączonego z trzyklasową „szkołą ćwiczeń”, przedstawiono Ministerstwu Oświaty w 1864 roku. Jednak projekt został odrzucony z uwagi na zbyt rozbudowaną formę. Dopiero w 1867 roku cesarz ostatecznie wyraził zgodę na otwarcie placówki oraz zatwierdził program nauczania w trzyletnim cyklu. Do zorganizowania seminarium i kierowania nim, ówczesny pastor ewangelicki Theodor Haase ściągnął do Bielska wybitnego pedagoga niemieckiego, pracownika uniwersytetów w Jenie i Heidelbergu – Karla Volkmara Stoya. Ten do pracy w szkole zaprosił wysoko wykwalifikowanych nauczycieli z Niemiec.
fot. Budynek dawnego Seminarium Nauczycielskiego w 2022 r.
Uroczyste otwarcie budynku szkolnego odbyło się 9 grudnia 1867 roku. W nowym gmachu oprócz męskiego ewangelickiego Seminarium Nauczycielskiego swoją siedzibę znalazła szkoła ludowa dla chłopców o poziomie podstawowym. Szacowano, iż rocznie do seminarium będzie uczęszczać 36 wychowanków. Nauczyciele, którzy przybyli z Niemiec pozostali w Bielsku na stałe, natomiast Stoy już w kwietniu 1868 roku po zakończeniu półrocznego urlopu powrócił do Niemiec. Do lat osiemdziesiątych XIX wieku szkoła była jedyną w całej Austrii ewangelicką placówką kształcącą nauczycieli. Była bardzo dobrze wyposażona i posiadała najnowocześniejszy program nauczania. Pomimo, że była ewangelicką kształcili się w niej również katolicy oraz Żydzi.
Wprowadzona w 1869 roku nowa Ustawa o szkolnictwie podniosła wymagania stawiane nauczycielom szkół państwowych i prywatnych uznanych przez państwo. Zmienione przepisy wymusiły na bielskiej placówce wprowadzenie od 1873 roku czteroletniego cyklu nauczania. Jednocześnie zmieniono oficjalną nazwę szkoły z Seminarium na Instytut Kształcenia Nauczycieli. W październiku 1880 roku podczas swojej wizyty w Bielsku, szkołę odwiedził cesarz Franciszek Józef I.
Na początku lat dwudziestych XX wieku, z powodu zbyt małej ilości chętnych do nauki, szkole groziła likwidacja. By ją ratować, za zgodą władz gminy ewangelickiej od 1921 roku przekształcono placówkę w koedukacyjną. W kolejnych latach do bielskiej szkoły przybywali uczniowie z zamykanych niemieckich szkół, m.in. w Bydgoszczy, Grudziądzu, Cieszynie. Kres działalności szkoły przyniosła Ustawa Szkolna z 1932 roku, uniemożliwiająca prowadzenie prywatnych placówek tego typu. Ostatecznie szkołę zlikwidowano w 1936 roku.
fot. Budynek dawnego Seminarium Nauczycielskiego w 2022 r. Widok od strony ul. Modrzewskiego.
Na przestrzeni lat w budynku Seminarium swoje siedziby miały również szkoła ludowa dla chłopców oraz od 1865 roku szkoła realna. Obecnie mieści się w nim Wyższa Szkoła Administracji w Bielsku-Białej.