Pierwsi wyznawcy judaizmu zamieszkali w Bielsku w drugiej połowie XVIII wieku. Wynikało to z dużej atrakcyjności gospodarczej miasta w tamtym okresie. Z upływem lat liczba mieszkańców pochodzenia żydowskiego stale rosła. W 1790 roku w Bielsku mieszkało 86 Żydów, ale już w 1837 roku było ich 426. Bielska społeczność żydowska posiadała swój dom modlitwy, rzeźnię, kuchnię koszerną oraz mykwę – zbiornik z wodą do obmyć rytualnych. W 1849 roku nabyła grunt we wsi Aleksandrowice, na którym założyła własny cmentarz. Bielscy Żydzi administracyjnie podlegali gminie żydowskiej w Cieszynie. Pomimo wielu lat starań, dopiero 27 grudnia 1865 roku doszło do odłączenia i legalizacji Izraelickiej Gminy Wyznaniowej w Bielsku – Israelitische Kultusgemeinde in Bielitz.
Widok na ulicę 3 Maja. W głębi po prawej stronie, za pałacykiem Alfreda Michla pusta działka, na której w 1904 roku wzniesiono budynek Izraelickiej Gminy Wyznaniowej. Karta pocztowa: Bielitz – Kaiser Franz Josef Strasse. Autor: b.d. Wydawca: K.E.T.B. Rok: ok. 1902. Źródło: Wikimedia Commons. Domena: publiczna.
Rozwijająca się przez lata gmina nie posiadała własnego lokalu. Cała dokumentacja, w tym księgi metrykalne, gromadzona była w prywatnych mieszkaniach przełożonych gminy i rabinów. W 1903 roku przy skrzyżowaniu ulic Schulgasse i Elisabethstrasse, obecnych Mickiewicza i Sienkiewicza, w bezpośrednim sąsiedztwie bielskiej synagogi zakupiono grunt pod budowę własnego domu gminy wyznaniowej. Budynek według projektu wiedeńskiej firmy Ernesta Lindnera i Teodora Schreiera wzniesiono w 1904 roku. Wykonawcą prac budowlanych był Carl Korn.
Projekt Lindnera i Schreiera budynku Izraelickiej Gminy Wyznaniowej. Źródło: Jacek Proszyk, Życie według wartości – żydowski liberalizm, ortodoksja i syjonizm w Bielsku-Białej, Wydawnictwo „Haskala”, Jaworze 2012.
Podobnie jak w synagodze, zastosowano w nim kontrastującą czerwień ceglanych ścian z jasnym kolorem piaskowca użytego do obramowań okiennych oraz detali architektonicznych. W budynku oprócz kancelarii i biur gminy znajdowały się mieszkania rabina oraz kantorów, lokale niektórych żydowskich stowarzyszeń m.in. Israelitische Freitischverein i „B’nei B’rith”, a w późniejszym okresie gimnazjum żydowskie. Budynek spełniał również funkcję centrum życia społecznego bielskich Żydów.
fot. Budynek Izraelickiej Gminy Wyznaniowej w 2016 r.
Sytuacja diametralnie zmieniła się po wybuchu II wojny światowej. Gminę przemianowano na Radę Starszych Żydowskiej Gminy w Bielsku, a w wyniku prowadzonej przez okupanta akcji wysiedlania Żydów, ostatni bielscy Żydzi opuścili miasto wiosną 1942 roku. Od 1972 roku w budynku funkcjonowało IV Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej, które w 1990 roku przeniosło się do dawnego Centralnego Budynku Urzędowego – CBU przy ulicy Słowackiego.
Budynek Izraelickiej Gminy Wyznaniowej w Bielsku – Bielsko-Biała, ul. Mickiewicza 22