Z uwagi na często wybuchające pożary w bielskich i bialskich fabrykach, w styczniu 1863 roku, podczas zgromadzenia Bielitz Bialaer Turnverein – Bielsko-Bialskiego Towarzystwa Gimnastycznego podjęto uchwałę o wystąpieniu do władz obu miast z wnioskiem o powołanie w Bielsku ochotniczej straży pożarnej. Po akceptacji wniosku przez burmistrza Bielska – Karla Sennewaldta oraz Białej – Antona Samescha, 14 października 1863 roku na zebraniu Bielitz Bialaer Turnverein, powołano do życia stowarzyszenie Ochotniczej Straży Pożarnej.
Pierwsze pomieszczenia strażaków znajdowały się w drewnianym baraku, obok fabryki mydła Fibera w Bielsku przy ulicy Krowiej, obecnej Listopadowej. Załoga składała się z 84 ochotników, głównie pochodzenia niemieckiego, wywodzących się z mieszczan, rzemieślników i ludzi wolnych zawodów, którzy służbę w straży traktowali jako honorową. Struktura powołanej jednostki oparta była o drużyny wspinaczkowe, ratownicze, opryskowe i wartownicze.
Karta pocztowa: Bielitz – Josefstrasse. Autor: b.d. Wydawca: Karl E. Türk, Bielitz. Rok: 1900. Źródło: Monika Ćwikowska-Broda i Wiesław Ćwikowski, Bielsko-Biała i okolice – historia pocztówką pisana, Oficyna Wydawnicza M-C, Bielsko-Biała 2008. Domena: publiczna.
Pierwsza akcja gaśnicza strażaków miała miejsce 7 sierpnia 1864 roku podczas pożaru fabryki Ferdynanda Brücka na Żywieckim Przedmieściu i okazała się całkowitą porażką. Z uwagi na brak doświadczenia i koordynacji działań strażacy pracowali chaotycznie, a fabryka uległa całkowitemu spaleniu. W trakcie akcji doszło również do błędów w działaniach policji, która zamiast pilnować uratowanego przez strażaków mienia, patrzyła bezradnie, jak jest ono rozkradane przez gapiów. Policjanci tłumaczyli później swoje zachowanie, brakiem odpowiednich rozkazów. W związku z niepowodzeniem akcji, już dwa dni po pożarze na specjalnym zebraniu ustalono nowe zasady funkcjonowania straży. Zmiany miały zapobiec popełnianiu podobnych błędów w przyszłości. Dzień ten jest uznawany za dzień powstania Bielitz-Bialaer Freiwillige Feuerwehr – Bielsko-Bialskiej Ochotniczej Straży Pożarnej. Na czele zreformowanej organizacji stanął komendant Karl Bisswanger – dyrektor fabryki maszyn Josephy’ego.
Karta pocztowa: Bielitz – Josefstrasse. Autor: b.d. Wydawca: J. Grubner, Bielitz. Rok: 1908. Źródło: Archiwum Allegro. Domena: publiczna.
W 1884 roku w Bielsku przy ulicy Josefstrasse 6 wzniesiono remizę strażacką z prawdziwego zdarzenia. Jej budowa została sfinansowana z funduszy miejskich. Budynek w stylizacji neogotyckiej zaprojektował i wybudował Karl Korn. Remizę wyposażono w sprzęt niezbędny do prawidłowego pełnienia służby przeciwpożarowej, w tym m.in. w pierwszą w monarchii austriackiej nowoczesną centralę telefoniczną, zapewniającą łączność z około 150 punktami w mieście i okolicy. Do 1894 roku w czasie akcji strażacy posługiwali się zaprzęgami konnymi i ręcznymi sikawkami. W późniejszym okresie zaczęli używać sprzętu gaśniczego na parę. W 1904 roku zmodernizowano system powiadamiania strażaków o pożarze, instalując w ich mieszkaniach specjalne dzwonki. W 1921 roku przeprowadzono po raz pierwszy inspekcję zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz zaczęto zwracać uwagę na działalność profilaktyczną, a sześć lat później miało miejsce przekazanie i poświęcenie pierwszego bojowego samochodu strażackiego marki Steyr.
fot. Budynek pierwszej remizy strażackiej w Bielsku w 2023 r.
Strażacy opuścili budynek pierwszej remizy w 1930 roku, przenosząc się do nowego budynku przy ulicy Grunwaldzkiej. Budynek przy Sobieskiego zajął Oddział Polskiego Czerwonego Krzyża.
Budynek pierwszej remizy w Bielsku – Bielsko-Biała, ul. Jana III Sobieskiego 6