Przejdź do treści
Strona główna > Leszczyny – osada w leszczynowym gaju

Leszczyny – osada w leszczynowym gaju

Leszczyny.

W rejonie ujścia potoku Straconka do rzeki Białej, na początku XVII wieku, po wojnie trzydziestoletniej zaczęli osiedlać się koloniści niemieccy. Obszar ten był gęsto zadrzewiony leszczynami, stąd siedlisko przyjęło nazwę Nussdorf, co oznacza Leszczyny. Kiedy w 1725 roku władze Lipnika utraciły panowanie nad Białą, która otrzymała prawa miejskie, swoje działania skupiły na leszczyńskiej osadzie stanowiącej przysiółek królewskiej wsi Lipnik. W wyniku tych działań podmokły, gęsto zadrzewiony teren szybko zamienił się w osadę rolniczo-rzemieślniczą z nowymi domami, utwardzonymi drogami oraz sadami. W związku z faktem, że mieszkająca w Leszczynach ludność niemiecka posiadała wysokie kwalifikacje rzemieślnicze, nastąpił szybki rozwój lokalnego rzemiosła i rolnictwa, szczególnie warzywnictwa i sadownictwa. Wysoki poziom wykształcenia i świadomości narodowej Niemców znacząco wpłynął na silne zgermanizowanie Leszczyn. Do końca XIX wieku w Leszczynach nie można było wieszać plakatów i ogłoszeń w języku polskim, również ówcześni polscy rzemieślnicy nie mogli posiadać polskojęzycznych szyldów nad swoimi zakładami.

Leszczyny - szkoła.

fot. Budynek dawnej szkoły w Leszczynach w 2018 r.

W ramach walki z germanizacją w 1911 roku Towarzystwo Szkoły Ludowej otworzyło w Leszczynach szkołę prywatną, której dyrektorem został zaangażowany w budowanie polskości Oswald Czarnecki. Dzięki jego pracy i wsparciu Zarządu Głównego T.S.L. w Krakowie w polskich mieszkańcach Leszczyn zrodził się duch narodowościowy. W 1912 roku powstały tu Dom Ludowy i Kółko Rolnicze. W Domu Ludowym otwarto m.in. czytelnię T.S.L. i sklep Kółka Rolniczego. W budynku mieściły się też sala teatralna oraz mieszkania dla nauczycieli i kilku rodzin robotniczych.

Leszczyny - Dom Ludowy.

fot. Budynek dawnego Domu Ludowego w Leszczynach w 2024 r.

Kółko Rolnicze posiadało własne grunty rolne, parę koni i budynki gospodarcze. Część tych gruntów została przeznaczona na budowę w 1917 roku ochronki polskiej, a część pod budowę kościoła, którą ukończono w 1924 roku.

Leszczyny - Ochronka Polska.

Ochronka Polska w Leszczynach. Źródło: W gnieździe hakatyzmu w Polsce, Ilustracja Iskry Nr 5, Sosnowiec 1925.

W 1925 roku Lipnik, a wraz z nim Leszczyny zostały włączone do Białej Krakowskiej. Współcześnie w budynku szkoły mieści się przedszkole, a kaplicę zastąpił wybudowanym w latach 1982-1990 kościół pod wezwaniem Chrystusa Króla.

Leszczyny, Nussdorf – osada, przysiółek wsi Lipnik, obecnie dzielnica Bielska – Białej