Przejdź do treści
Strona główna > Bielski „pediatryk” w koszarach wojskowych

Bielski „pediatryk” w koszarach wojskowych

Pediatryk - dawne koszary wojskowe.

zas19 kwietnia 1890 roku na ówczesnym placu Franciszka w Białej doszło do manifestacji kilku tysięcy robotników. W trakcie wiecu, w rejonie skrzyżowania obecnych ulic Krakowskiej i Żywieckiej, miało miejsce starcie robotników z żołnierzami przybyłymi z Wadowic. Podczas zamieszek śmierć poniosło 11 robotników, a wielu zostało rannych. W następstwie tych wydarzeń, w trosce o bezpieczeństwo mieszkańców, władze Bielska i Białej wystąpiły z petycją do cesarza Franciszka Józefa I o uzyskanie stałej asysty wojskowej. 18 maja 1890 roku w Wiedniu zapadła decyzja zezwalająca na powstanie w Bielsku stałego garnizonu wojskowego.

Bielski pediatryk - koszary wojskowe.

Koszary piechoty przy placu Albrechta w Bielsku. Karta pocztowa: Bielitz – K.u.k. Infanterie-Kasrene. Autor: b.d. Wydawca: S.B.B. Rok: 1913. Źródło: Piotr Kenig i Wojciech Kominiak, Bielsko-Biała na dawnej pocztówce w czasach monarchii austro-węgierskiej, WMW Mirosław Caputa, Bielsko-Biała 2001. Domena: publiczna.

W 1891 roku pod budowę koszar władze Bielska zakupiły od Macieja Bartelmusa za 16 000 fl. teren na wzgórzu wznoszącym się nad Górnym Przedmieściem, przy rozwidleniu dróg do Starego Bielska i Kamienicy. Projekt zabudowań koszarowych przygotował wiedeński architekt i inżynier budowlany Erwin Rieger. Do przetargu na budowę koszar przystąpiły wszystkie liczące się bielskie firmy budowlane. Ostatecznie całość robót kamieniarskich, murarskich i ciesielskich powierzono mistrzowi budowlanemu Karlowi Kornowi, który zaoferował najniższą cenę. Do 1894 roku wzniesiono wszystkie obiekty koszarowe. W skład kompleksu koszarowego weszły: tzw. „Marodenhaus” – dom maruderów mieszczący izbę chorych i kuchnię, piętrowy budynek oficerski z kasynem, budynek podoficerski z wartownią i aresztem, dwa dwupiętrowe budynki dla żołnierzy oraz stajnie. W 1895 roku koszary podłączono do wodociągu miejskiego z Wapienicy oraz wybudowano ulice przyległe do terenu koszar. Oświetlenie obiektu zapewniało 9 latarni gazowych ulokowanych wzdłuż ogrodzenia i jedna przy budynku oficerskim.

Bielskie koszary wojskowe - Dom oficerski, obecnie Szpital Pediatryczny.

fot. Bielskie koszary wojskowe – Dom oficerski, obecnie budynek Szpitala Pediatrycznego.

Dom oficerski - herb bielska zdobiący budynek.

fot. Dom oficerski – herb bielska zdobiący budynek.

Po budynku szkół średnich, gmachu teatru i szpitalu miejskim koszary były kolejną wielką inwestycją zrealizowaną przez miasto Bielsko. Oficjalna uroczystość ich przekazania władzom wojskowym odbyła się 23 lipca 1895 roku. Pierwszymi zakwaterowanymi w koszarach było około 400 żołnierzy z 54 Morawskiego Pułku Piechoty „Alt Starhemberg”. Ponadto dla uczczenia pamięci zmarłego w 1895 roku wybitnego austriackiego dowódcy wojskowego, arcyksięcia Albrechta Habsburga, Rada Miejska nazwała jego imieniem plac przed koszarami oraz ulicę biegnącą wzdłuż nich w kierunku Kamienicy – obecny plac Zwycięstwa i ulica Marii Konopnickiej.

W okresie międzywojennym budynki koszarowe zajmowali żołnierze 3 Pułku Strzelców Podhalańskich, biorący udział w wojnie polsko-bolszewickiej. We wrześniu 1939 roku pułk został włączony w skład 21 Dywizji Piechoty Górskiej dowodzonej przez gen. Józefa Kustronia. W pułku służyli m.in.: Bronisław Czech – znakomity sportowiec, Aleksander Kunicki – autor zamachu warszawskiego Kedywu na generała SS Franza Kutscherę, Stanisław Sosabowski – dowódca Polskiej Brygady Spadochronowej w Wielskiej Brytanii.

Podczas II wojny światowej w koszarach kwaterowały wojska okupacyjne. Nocą z 22 na 23 sierpnia 1944 roku doszło do spektakularnej akcji oddziału Armii Ludowej im. „Marcina” pod dowództwem Józefa Farugi, który wdarł się na teren koszar i zdobył dużą ilość broni i amunicji. Po zakończeniu działań wojennych polska armia zajmowała koszary jeszcze przez 10 lat. W 1955 roku miało miejsce oficjalne przekazanie koszar miastu Bielsko-Biała.

Dawne bielskie koszary wojskowe - tablica pamiątkowa.

fot. Dawne bielskie koszary wojskowe – tablica pamiątkowa.

Władze miejskie zadecydowały, iż w jeden z koszarowych budynków powstanie Liceum Medyczne dla pielęgniarek, a w pozostałych szpital dziecięcy. Przystosowanie budynków na potrzeby szpitala zajęło kilka lat. Pierwszy wyremontowany budynek bielskiego „pediatryka” oddano do użytku po czterech latach od przejęcia obiektu. Pierwszym patronem szpitala został Janusz Korczak, warszawski pedagog, lekarz, publicysta i wielki przyjaciel dzieci, który w czasie hitlerowskiej okupacji zginął w komorze gazowej dobrowolnie towarzysząc w ostatniej podróży swoim podopiecznym z domu dziecka w warszawskim getcie.

Bielskie koszary wojskowe, bielski „pediatryk”, Szpital Pediatryczny w Bielsku-Białej – ul. Jana III Sobieskiego 83