W latach 1908-1909 staraniem władz krajowych i powiatowych oraz pochodzącego z Lipnika kanonika tarnowskiego ks. Giełdanowskiego na terenie dawnego folwarku Homy firma budowlana Emanuela Rosta wybudowała gmach nowego szpitala powiatowego. Koszty budowy szpitala składającego się z czterech połączonych pawilonów wyniosły 600 000 K. Placówka nazywana potocznie „szpitalem w Białej” tak naprawdę została wybudowana na gruntach należących wówczas do Lipnika, gdyż obecna ulica Wyzwolenia stanowiła granicę między Białą i Lipnikiem.
Karta pocztowa: Biala – Krankenhaus. Autor: b.d. Wydawca: A.T.B. Rok: ok. 1915. Źródło: Piotr Kenig i Wojciech Kominiak, Bielsko-Biała i okolice na dawnej pocztówce w czasach monarchii austro-węgierskiej, WMW Mirosław Caputa, Bielsko-Biała 2001. Domena: publiczna.
26 września 1910 roku jego eminencja biskup krakowski Anatol Nowak dokonał poświęcenia nowych pomieszczeń szpitalnych. W uroczystości wzięło udział wiele lokalnych osobistości m.in. posłowie Ludwik Dobija i ks. Stanisław Stojałowski, marszałek powiatu dr Stanisław Łazarski, burmistrz miasta z radnymi miejskimi, członkowie bialskiej rady powiatowej, kilkunastu wójtów z powiatu bialskiego i kilku urzędników. Nowy szpital, który zastąpił dotychczasowy szpital w Białej zlokalizowany przy obecnej ulicy Dmowskiego wyposażono w 110 łóżek dla pacjentów oraz w nowoczesny sprzęt i aparaturę m.in. sterylizator i aparat Roentgena. Personel placówki składał się z dziewięciu sióstr zakonnych Szarytek, czterech pielęgniarzy, pięciu pielęgniarek, dziewięciu osób personelu administracyjnego, maszynisty oraz portiera. W szpitalu pracowała trójka lekarzy, a wśród nich doktor Anna Mikiewicz, która była pierwszą kobietą lekarzem pracującą w szpitalach w Bielsku i Białej. Zgodnie z intencją władz, szpital był instytucją całkowicie polską. Dlatego pomimo sprzeciwu lokalnej społeczności niemieckiej wszystkie informacje i tablice na terenie szpitala były wyłącznie w języku polskim. Również w języku polskim prowadzona była dokumentacja i korespondencja z wyłączeniem dokumentacji medycznej prowadzonej po łacinie. Chorych w szpitalu można było odwiedzać we wszystkie dni z wyłączeniem poniedziałku i środy, w godzinach od 15:00 do 16:00. Opłaty za dzień pobytu w szpitalu wynosiły w I klasie 10 koron, w II klasie 6 K, w trzeciej 2 K 80 h. Dzienna opłata za pobyt dziecka wynosiła 1 K 40h. Przed gmachem szpitala wzniesiono niewielki budynek portierni. W budynku tym oprócz pomieszczenia portierni mieściło się mieszkanie portiera, które składało się z dużego pokój, kuchni, spiżarni, strychu i piwnicy.
fot. Budynek portierni w 2018 r.
Nieocenionym działaczem na rzecz szpitala był jego pierwszy dyrektor Antoni Juras, który kierował szpitalem z ogromnym zaangażowaniem i oddaniem. Osobiście prowadził korespondencję zewnętrzną, zajmował się zamówieniami leków, opału, żywności dla chorych, a nawet trumien. Szpital stał się jednym z symboli rozwoju przemysłowego i cywilizacyjnego Białej i zarazem symbolem polskości. Po wybuchu I wojny światowej na oddziale męskim szpitala utworzono lazaret wojskowy, na który przez cztery lata przywożono żołnierzy armii austriackiej rannych w walkach na Podkarpaciu. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę sytuacja szpitala była tragiczna. Do końca 1920 roku nieustannie w szpitalu brakowało leków, opału i żywności dla pacjentów. W latach 1923-1926 w związku z kryzysem gospodarczym ogarniającym Polskę szpital znalazł się w poważnych kłopotach finansowych. Ówczesne władze szpitala, aby zaradzić problemom ograniczyły drastycznie ilości przyjmowanych pacjentów. 1 lipca 1927 roku nowym dyrektorem szpitala został dr major Zygmunt Drobniewicz z Kliniki Chirurgicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dzięki zmianom w zarządzaniu i funkcjonowaniu szpitala nowy dyrektor pozyskał środki na jego rozbudowę i dodatkowe wyposażenie. Liczbę łóżek zwiększono do 198, w tym 18 łóżek liczył odrębny pawilon zakaźny, zakupiono m.in. nową pracownię RTG, pracownię fizykoterapii i światłolecznictwa, aparat EKG. Drobniewicz był lekarzem o nienagannych manierach i wysokim poczuciu misji lekarza, wymagał od siebie i personelu pełnego zaangażowania w służbę chorym, a także pogłębiania wiedzy i umiejętności zawodowych. Zespół lekarski szpitala na początku lat trzydziestych XX wieku ceniony był w całym województwie krakowskim.
Karta pocztowa: Biała – Szpital. Autor: b.d. Wydawca: B. Loinger. Rok: 1916. Źródło: Monika Ćwikowska-Broda i Wiesław Ćwikowski, Bielsko-Biała i okolice – historia pocztówką pisana, Oficyna Wydawnicza M-C, Bielsko-Biała 2008. Domena: publiczna.
W związku z wybuchem II wojny światowej lekarze pracujący w szpitalu ewakuowali się z Białej w dniu 2 września 1939 roku, jednocześnie najcenniejszy sprzęt wywieziono do Rzeszowa. Następnego dnia szpital został przejęty przez wojska niemieckie. Podczas okupacji początkowo szpital pełnił rolę szpitala powiatowego, a później lazaretu wojskowego. W czasie wojny Niemcy nie wyrządzili szkód w szpitalu, natomiast po ich wyjeździe z Białej miejscowa ludność rozgrabiła mienie szpitalne. Dzieła grabieży dokończyły wojska radzieckie. Oficjalne otwarcie Szpitala Miejskiego w Białej po zakończeniu wojny odbyło się 10 maja 1946 roku. Do roku 1951 szpital funkcjonował jako Szpital Powiatowy w Białej Karkowskiej, a po połączeniu Bielska i Białej jako Szpital Miejski. W związku z restrukturyzacją służby zdrowia województwa bielskiego na przełomie XX i XXI wieku szpital został przekształcony w Szpital Onkologiczny, który w 2000 roku otrzymał imię Jana Pawła II. Od 5 czerwca 2003 roku Szpital Onkologiczny zmienił nazwę na Beskidzkie Centrum Onkologii im. Jana Pawła II w Bielsku–Białej.
fot. Dawny szpital w Białej w 2025 r.