W 1843 roku pochodzący z Eupen – miasta obecnie leżącego na terytorium Belgii Armand Iwan Sternickel wraz ze swoim kuzynem Oskarem Gülcherem, uruchomili w Białej Niderlandzką Fabrykę Sukna „Sternickel & Gülcher”. Fabrykę wzniesiono na posesji zakupionej od spadkobierców sukiennika Samuela Schippelta. Od północy teren ograniczała obecna ulica Mostowa, natomiast od wschodu ulica Cyniarska. Do stojących na posesji dwóch budynków dobudowano farbiarnię, kotłownię z maszynownią i wielki, czteropiętrowy budynek fabryczny.
Niderlandka w 1898 r. Źródło: Ewa Janoszek, Architektura przemysłowa Bielska i Białej w latach 1806-1939, Urząd Miejski w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2008.
Między zabudowaniami pozostawiono rozległy dziedziniec. Fabryka wyposażona w maszyny sprowadzone z Belgii i Saksonii uchodziła za najnowocześniejszą fabrykę tego typu w Austrii. W pierwszych latach działalności produkty sprzedawane były głównie do krajów Orientu, później sprzedaż rozszerzono na rynek krajowy. Część wyprodukowanych materiałów przeznaczona była na potrzeby wojska. W ramach rozbudowy fabryki w latach sześćdziesiątych XIX wieku we wschodniej części dziedzińca wystawiono dwupiętrowy budynek. W związku z zaangażowaniem firmy w budowę maszyn włókienniczych, na środku dziedzińca wzniesiono parterową halę fabryczną i odlewnię żelaza. Pod koniec XIX wieku nad brzegiem rzeki wzniesiono ceglany budynek stajni i wozowni. W tamtym okresie fabryka liczyła około 20 budowli.
fot. Dawny dziedziniec fabryczny w 2019 r.
Posiadała nowoczesną kotłownię i maszynownię, pralnię wełny, przędzalnię, tzw. niciarnię, tkalnię, farbiarnię, wykończalnię oraz zakład karbonizacji. Ponadto fabryka dysponowała oświetleniem elektrycznym, instalacjami wodociągowymi i grzewczymi. Zatrudniała około 400 robotników, drugie tyle pracowało w wyodrębnionej jako Gülcher & Schwabe fabryce budującej maszyny włókiennicze, której produkcję w 1900 roku przeniesiono do Bielska. Na początku XX wieku fabryka jako surowiec wykorzystywała przędze czesankowe z Austrii, Niemiec i Szwajcarii oraz wełny zgrzebne z Węgier, Australii i Ameryki Południowej. Rynkami zbytu były: Austro-Węgry, Francja, Ameryka Północna, Anglia, Indie i w niewielkim stopniu Niemcy. Posiadała również swoje składy w Wiedniu i Budapeszcie oraz przedstawicielstwo w Ameryce Północnej.
fot. Część zabudowań dawnej fabryki „Sternickel & Gülcher” zwanej „Niderlandką” w 2019 r.
I wojna światowa i kryzys gospodarczy w latach dwudziestych zapoczątkowały zmierzch słynnej firmy. W 1929 roku produkcję wstrzymano, a fabryka stała przez pewien czas nieczynna. W 1932 roku na skutek podpalenia została w znacznym stopniu zniszczona przez pożar. Spaleniu uległo około 100 maszyn i zapasy surowca. Straty wyceniono na milion złotych. Po odbudowie, w 1934 roku, stanowiąca własność spadkobierców założycieli fabryka ponownie wznowiła produkcję, jednak znaczną część powierzchni wydzierżawiano. Przed 1938 rokiem, po blisko stu latach działalności, firma Sternickel & Gülcher przestała istnieć jako samodzielne przedsiębiorstwo. Szczegóły jej likwidacji pozostają nieznane. Po II wojnie światowej w 1946 roku budynki fabryczne znacjonalizowano i jako Zakład U weszły w skład Państwowych Zakładów Przemysłu Wełnianego nr 14, a w 1950 roku stały się częścią Zakładów Przemysłu Wełnianego im. Pawła Findera.
fot. Widok na pozostałości dawnych zabudowań fabrycznych w 2025 r.