W październiku 1883 roku uchwałą Sejmu Krajowego powołano do życia Bank Krajowy. Bank jako instytucja publiczna udzielał kredytów komunalnych, a od 1893 roku rozpoczął również kredytowanie budowy linii kolejowych. W 1920 roku nazwę banku zmieniono na Polski Bank Krajowy. W latach 1922-1923 w Białej wzniesiono monumentalny, trzypiętrowy gmach bialskiego oddziału Polskiego Banku Krajowego.
Fotografia: Biała – Bank Gospodarstwa Krajowego. Autor: Tyras. Wydawca: Sztuka Kraków. Rok: 1930. Źródło: Archiwum Allegro. Domena: publiczna.
Projekt budynku wzniesionego przy zbiegu ówczesnych ulic Nad Niwką i Ratuszowej wykonał bialski architekt i budowniczy żydowskiego pochodzenia – Leopold Landau. W budynku mieściły się biura banku oraz mieszkania urzędników bankowych. Zwieńczenie narożnika gmachu zdobiła płaskorzeźba z wizerunkiem Orła Białego pomiędzy herbami miast Bielska i Białej.
fot. Postać Orła Białego pomiędzy herbami miast Bielska i Białej na budynku Polskiego Banku Krajowego.
Dach budynku zdobiła widokowa wieżyczka w stylu mauretańskim, z której rozciągał się piękny widok na Bielsko i Białą. Wieżyczka została przebudowana podczas jednego z remontów dachu.
fot. Widokowa wieżyczka w stylu mauretańskim na dachu Polskiego Banku Krajowego.
Od 1924 roku budynek należał do Banku Gospodarstwa Krajowego, który został utworzony na mocy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 1924 roku. BGK powstał z fuzji trzech wywodzących się z Galicji banków publicznych: Polskiego Banku Krajowego, Państwowego Banku Odbudowy oraz Zakładu Kredytowego Miast Małopolskich.
fot. Gmach dawnego Polskiego Banku Krajowego w 2022 r.
Powstanie banku wynikało z koncepcji gospodarczych premiera Władysława Grabskiego, który będąc przeciwnikiem etatyzacji przemysłu i handlu, był zarazem zwolennikiem silnej bankowości państwowej. Do zadań nowego banku należało udzielanie pożyczek długoterminowych poprzez emisję listów zastawnych, obligacji komunalnych kolejowych i bankowych, udzielanie pożyczek samorządowych oraz kredytowanie instytucji oszczędnościowych i wykonywanie wszelkich innych czynności bankowych. Bank postrzegany był jako spadkobierca zadań i tradycji Banku Krajowego.
W okresie okupacji w budynku mieścił się oddział Deutsche Banku.