Przejdź do treści
Strona główna > Internat towarzystwa Nordmark

Internat towarzystwa Nordmark

Internat towarzystwa Nordmark.

W latach 1909 – 1910 w Bielsku przy ówczesnej ulicy Schneidera wybudowano dla niemieckiego towarzystwa społecznego Nordmark dwupiętrową kamienicę. W budynku wzniesionym według projektu inż. Ernesta Langera z Borbeck w Nadrenii, towarzystwo otworzyło internat dla zamiejscowych uczniów bielskich szkół średnich. W czasie II wojny światowej w kamienicy mieściła się siedziba Bielitz-Bialaer Handelslehranstalten, koedukacyjnej niemieckiej prywatnej szkoły handlowej.

Internat towarzystwa Nordmark.

Widok na internat przy obecnej ul. Wyspiańskiego od strony szpitala miejskiego. Karta pocztowa: Bielitz – Nordmark Schülerheim. Autor: b.d. Wydawca: b.d. Rok: 1917. Źródło: Wratislaviae Amici. Domena: publiczna.

Założone w 1894 roku towarzystwo było jedną z największych niemieckich organizacji nacjonalistycznych na Śląsku. Organizacja ta prowadziła szeroko zakrojone działania zmierzające do germanizacji ludności polskiej. Do głównych jej zadań należało wzmacnianie świadomości i krzewienie kultury niemieckiej oraz wypieranie polskości z życia codziennego i przestrzeni publicznej. Pierwsze z zadań realizowane było m.in. przez organizowanie zebrań i odczytów związanych z historią Prus, wydawanie agitującego kalendarza, niesienie pomocy materialnej młodzieży szkolnej, zakładanie bibliotek z literaturą niemiecką. Znaczną część swoich funduszy organizacja przeznaczała na opiekę nad młodzieżą szkolną. W celu przygotowania dzieci niemówiących po niemiecku do nauki w szkołach niemieckich Nordmark zakładał ochronki. Ubogie dzieci w ochronkach zaopatrywane były w książki i inne przybory szkolne, czasami w ubrania i obuwie. Dla uczniów szkół średnich i przemysłowych otwierane były internaty, a studentom średnich i wyższych zakładów naukowych udzielano stypendiów. Wypieranie polskości z życia codziennego oraz przestrzeni publicznej realizowane było m.in. przez wykupywanie ziemi od polskich chłopów i sprzedawanie jej na dogodnych warunkach niemieckim kolonistom – przemysłowcom, rzemieślnikom i robotnikom, przy jednoczesnym zapewnianiu im na ten cel pożyczek w instytucjach finansowych. Ponadto posiadający znaczne wpływy działacze Nordmarku aktywnie pośredniczyli w obsadzaniu ważnych stanowisk w przestrzeni publicznej m.in. urzędników, lekarzy, adwokatów nauczycieli wskazując osoby o odpowiednich poglądach, jednocześnie prowadzili działania utrudniające polskim nauczycielom znalezienie zatrudnienia. Towarzystwo Nordmark było jedynym niemieckim zrzeszeniem, które działało niemal w każdej wsi, gdzie promowało niemieckie interesy, zakładało szkoły i kasy oszczędności.

Internat towarzystwa Nordmark.

fot. Budynek dawnego internatu Nordmarku w 2023 r.

W 1950 roku dawny budynek internatu przekazano na potrzeby szkolnictwa. W budynku znalazły swoje siedziby 4-letnie Liceum Przemysłu Gastronomicznego, 2-letnia Zasadnicza Szkoła Gastronomiczna Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i 5-letnie Technikum Gastronomiczne Ministerstwa Handlu Wewnętrznego. Obecnie mieści się w nim Zespół Szkół Gastronomicznych i Handlowych w Bielsku-Białej.

Internat towarzystwa Nordmark (Deutsches Schülerheim Nordmark), Zespół Szkół Gastronomicznych i Handlowych – Bielsko-Biała, Wyspiańskiego 5