Bielsko jak większość średniowiecznych miast posiadało swoją fortyfikację obronną. Pierwszą fortyfikację drewniano-ziemną stanowił wał ziemny wzmocniony drewnianą palisadą. W 1316 roku w związku z podziałem księstwa cieszyńskiego rzeka Biała stała się rzeką graniczną. Ustalenie granicy na Białej spowodowało wzrost znaczenia militarnego osady, jako punktu granicznego. Na początku XIV wieku najprawdopodobniej z inicjatywy księcia Kazimierza I cieszyńskiego miasto otoczono mającym około 800 m długości murem obronnym z łamanego wapienia.
fot. Zbieg ulic Piwowarskiej, Św. Trójcy i Waryńskiego w 2017 r. – miejsce lokalizacji górnej bramy miejskiej.
Przed murem znajdowała się sucha fosa o szerokości około 10 metrów. W celu wzmocnienia budowli w połowie XIV wieku wybudowano dwie bramy miejskie. Dolna brama znajdowała się pod zamkiem w miejscu wieży zamkowej. Była to czworokątna wieża z przejazdem pośrodku. Brama górna znajdowała się u zbiegu obecnych ulic Piwowarskiej, Św. Trójcy i Waryńskiego. Budowla miała kształt prostokąta z ciasnym przejazdem, zabezpieczonym specjalną zapadnią. Bramę najczęściej przekraczali kupcy poruszający się traktem handlowy w kierunku Czech i Moraw. Przy górnej bramie znajdował się punkt poboru myta.
fot. Zachowane fragmenty zewnętrznej fortyfikacji i baszty obronnej przy ul. Orkana w 2018 r.
W 1521 roku obawiając się najazdu tureckiego na monarchię habsburską w odległości 5-10 m od wcześniejszych umocnień wybudowano drugi kamienny mur obronny stanowiący zewnętrzną linię fortyfikacyjną. Środki na jego budowę pochodziły od księcia cieszyńskiego Kazimierza II, który przekazał na ten cel dochody z książęcego browaru. Pomiędzy fortyfikacjami wewnętrzną i zewnętrzną, powstało tzw. międzymurze, którego fragment stanowi obecna ulica Pankiewicza.
fot. Międzymurze – ul. Pankiewicza w 2018 r.
Zewnętrzna fortyfikacja otaczała ówczesne miasto, czyli obecny Stary Rynek i przebiegała wzdłuż ulic Orkana, Waryńskiego, św. Trójcy, następnie przez plac Św. Mikołaja, wzdłuż ulicy Schodowej i pod zamkiem wzdłuż obecnej ulicy Zamkowej. W XV wiek przy obecnej ulicy Krętej wzniesiono basztę obronną z furtą prowadząca na pastwiska miejskie. Pożary, które wybuchły w mieście w 1659 roku i 1664 roku zniszczyły prawie wszystkie zabudowania, w tym bramy i baszty miejskie. Po ich odbudowie fortyfikacje miejskie pełniły swoją rolę do połowy XVIII wieku. Już w XVII wieku mur wewnętrzny tracił swoją funkcję obronną i był stopniowo rozbierany. W latach 1888-1889 na polecenie księcia Sułkowskiego rozebrano niszczejący mur obronny pod zamkiem a w jego miejscu wzniesiono bazar zamkowy.
Fotografia z około 1883 roku przedstawiająca na pierwszym planie kamienny zewnętrzny mur obronny pod bielskim zamkiem, za nim powyżej druga linia murów obronnych. Źródło: Jerzy Polak i Mieczysław Tomiczek, Bielsko-Biała w starej fotografii, Urząd Miejski w Bielsku-Białej i Bielskie Zakłady Graficzne, Bielsko-Biała 1991.