Ulica Główna, Wiedeńska, Cesarza Wilhelma, Hermana Göringa, Jagiellońska, Dzierżyńskiego, a obecnie 11 Listopada to odcinek tzw. traktu cesarskiego łączącego Wiedeń ze Lwowem, który przebiegał m.in. przez Bielsko i Białą. Droga budowana była w latach 1772 – 1785, a genezą jej powstania była wizytacja Cesarza Józefa II na ziemiach otrzymanych w wyniku pierwszego rozbioru Polski. Z uwagi na fakt, iż podróż tą w znacznej mierze uprzykrzył stan dróg, władca podjął decyzję o budowie wygodnej drogi łączącej monarchię z nowo zyskanymi prowincjami.
Karta pocztowa: Bielitz – Hauptstrasse. Autor: b.d. Wydawca: B.L.B. Rok: 1909. Źródło: Monika Broda i Wiesław Ćwikowski, Bielsko-Biała i okolice – historia pocztówką pisana, Oficyna Wydawnicza M-C, Bielsko-Biała 2002. Domena: publiczna.
Bielski odcinek drogi w dużej mierze powstał na bazie istniejącego od XIII wieku Szlaku Solnego, którym podążali kupcy z Wieliczki i Bochni do Czech i na Morawy. Natomiast część drogi przebiegającą przez Białą zbudowano niemal od podstaw. Dla ówczesnej Białej inwestycja miała ogromne znaczenie, gdyż gwarantowała nowe miejsca pracy oraz zyski lokalnych firm handlujących materiałami budowlanymi.
Karta pocztowa: Bielitz – Hauptstrasse. Autor: b.d. Wydawca: J. Grubner, Bielitz. Rok: 1908. Źródło: Monika Ćwikowska-Broda i Wiesław Ćwikowski, Bielsko-Biała i okolice – historia pocztówką pisana, Oficyna Wydawnicza M-C, Bielsko-Biała 2008. Domena: publiczna.
Droga o charakterze międzynarodowym dla obu miast stała się oknem na świat. Od 1773 roku drogą poruszała się poczta konna, a od 1775 roku dyliżanse przewożące pocztę oraz pasażerów. Bielszczanie mogli wybrać się na wycieczkę do Lwowa lub Wiednia. Ciągnięty przez cztery konie dyliżans zabierał nawet dwunastu pasażerów.
Karta pocztowa: Biala – Hauptstrasse. Autor: b.d. Wydawca: Bernhard Loinger, Biala. Rok: 1911. Źródło: Archiwum Allegro. Domena: publiczna.
W XIX wieku wraz z rozwojem przemysłowym Bielska i Białej ulica stała się największym traktem handlowym i spacerowym. Wśród bielskich przemysłowców modnym stało się posiadanie przy niej działki oraz wybudowanie kamienicy. Dzięki temu zabudowa po obu stronach rzeki nabrała wielkomiejskiego charakteru. Na całej długości ulicy zaczęły pojawiać się banki, ekskluzywne sklepy, restauracje i kawiarnie, hotele i zajazdy, a w 1903 roku pojawiło się oświetlenie lampami elektrycznymi. Była często porównywana do głównego bulwaru wiedeńskiego i nazywana „małą Kärtner Strasse”.
fot. Ulica 11 Listopada – fragment traktu cesarskiego w 2018 r.