Przejdź do treści
Strona główna > Fabryka Karla Wolfa

Fabryka Karla Wolfa

Fabryka Karla Wolfa.

Karl Wolf urodził się w 1805 roku w Greiz w Saksonii. Na początku kariery zawodowej zajmował się produkcją obić zgrzeblnych do maszyn włókienniczych. Około 1836 roku przybył wraz z rodziną do Białej, a dziewięć lat później przeniósł się do Bielska. W 1856 roku przy ulicy Pastornak obecnie przy zbiegu ulic 1 Maja i Powstańców Śląskich Wolf wybudował budynek fabryczny przędzalni lnu. Projekt budynku wykonali architekci Johann Carl Bayer i Emanuel Rost senior. Zabudowania fabryczne obejmowały też kotłownię z maszyną parową oraz wozownię z narzędziownią. W budynku przędzalni przez kilkanaście lat produkowano również obicia zgrzeblne.

Fabryka Karla Wolfa.

fot. Zabudowania fabryki Karla Wolfa. Źródło: Ewa Janoszek, Architektura przemysłowa Bielska i Białej w latach 1806-1939, Urząd Miejski w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2008.

W prowadzeniu fabryki właścicielowi pomagał jego młodszy brat Franz. W 1863 roku w rejestrze przemysłowym Sądu Obwodowego w Cieszynie zarejestrowano spółkę Gebrüder Wolf & Comp, którą tworzyli obaj bracia i Franz Rother, jako kierownik zakładu. W 1870 roku w fabryce pracowały 242 osoby, w tym 6 mężczyzn, 130 kobiet i 106 dzieci poniżej 14 lat. Zatrudnieni pracowali po 13 godzin dziennie przez 302 dni w roku. W okresie od 1872 roku do 1894 roku zabudowania fabryczne powiększono o dwa budynki. Kolejna wielka inwestycja budowlana miała miejsce w 1907 roku, kiedy wzniesiono sześciopiętrowy żelbetowy budynek tkalni wg projektu firmy Eduard Ast & Comp. z Opawy.

Fabryka Karla Wolfa.

fot. W głębi sześciopiętrowy żelbetowy budynek tkalni Wolfa przy ul. 1 Maja w 2024 r.

W 1874 roku do spółki przystąpił syn Wolfa Karl junior, a rok później miejsce zmarłego Franza zajęła jego żona Emilia. Cztery lata później spółkę rozwiązano, a w jej miejsce powstała firma o nazwie Karl Wolf, jednocześnie przędzalnię lnu przekształcono w fabrykę wyrobów wełnianych, apretury i farbiarnię. W latach 1880–1881 część fabrycznych pomieszczeń dzierżawił Edmund Schmeja, producent młynka Excelsior. Po śmierci Karla Wolfa seniora w 1895 roku, właścicielem firmy został Karl junior, który w 1908 roku przekazał ją swoim synom. Od 1914 roku jej jedynym właścicielem był jeden z synów Karl Anton, jednocześnie właściciel jedynej w Bielsku willi w stylu zamkowym przy obecnej ulicy Lompy 13.

Fabryka Karla Wolfa.

fot. Zabudowania fabryczne fabryki Karla Wolfa w 2024 r.

Około 1927 roku firmę Wolfów przejął żydowski przedsiębiorca z Białej Markus Wolf (zbieżność nazwisk przypadkowa). W 1937 roku pomieszczenia fabryczne wynajmowało 17 firm włókienniczych. Po II wojnie światowej fabrykę upaństwowiono i przemianowano na Zakłady Przemysłu Wełnianego im. Tadeusza Rychlińskiego RYTEX. Najstarszy budynek po przeprowadzeniu gruntownej przebudowy służy obecnie, jako siedziba oddziału PZU.

Fabryka Karla Wolfa – Bielsko-Biała, ul. 1 Maja 18