W 1852 roku, w kwartale pomiędzy obecnymi ulicami Krakowską, Lwowską, Kazimierza Wielkiego i Lipnicką rozpoczęła działalność fabryka spirytusu i likierów Adolfa Fränkla – lipnickiego filantropa żydowskiego pochodzenia oraz członka pierwszej Rady Gminnej gminy Lipnik. Początkowo w skład zabudowań fabryki wchodziły dwa budynki fabryczne, maszynownia i magazyn. W latach 1887 – 1890 fabrykę sukcesywnie rozbudowywano.
fot. Zabudowania fabryki spirytusu i likierów Adolfa Fränkla w 2021 r.
Wzniesiono wysoką platformę wieżową, kotłownię ze zbiornikiem i kominem oraz czworoboczną wieżę. Jednocześnie w ciągu budynków fabrycznych przy Szosie Cesarskiej, obecnej ulicy Krakowskiej, wybudowano dom mieszkalny dla właściciela fabryki tzw. Fränklówkę. Budynek na przełomie XIX i XX wieku był jednym z najbardziej reprezentacyjnych w tej części miasta. Dumnie witał wszystkich wjeżdżających do Białej od strony Krakowa.
fot. Kotłownia i budynek zbiornikowy.
fot. Dom mieszkalny właścicieli fabryki tzw. Fränklówka.
Na południe od fabryki rozciągało się piękne dwupoziomowe założenie parkowo-ogrodowe, podzielone na dwie części. Część północna posiadała sieć prostopadłych ścieżek przecinających wypielęgnowane trawniki, natomiast większa, południowa część, rozciągająca się, aż do brzegu Niwki składała się z wielu alejek z wysokim zadrzewieniem parkowym, krzewami i nasadzeniami kwiatów. Pod koniec XIX wieku założenie parkowo-ogrodowe przebudowano na wzór ogrodów wielkomiejskich. Stworzono szerokie żwirowe alejki, ustawiono ławki, zespoły klombów oraz wybudowano fontannę.
W 1880 roku po śmierci Adolfa Fränkla fabrykę przejęli jego synowie, a jej nazwę zmieniono na „Adolf Fränkel & Söhne”. Fabryka przed I wojną światową produkowała spirytus uszlachetniony Bongout, likiery, wina, rumy i soki owocowe. Sprzedawane na terenie całych Austro-Węgier produkty prezentowane były na licznych wystawach m.in. w Paryżu, Wiedniu, Krakowie, Linzu, Londynie oraz we Lwowie i zdobyły wiele medali. Część produkcji wysyłana była na eksport. Na początku XX wieku firma „Adolf Frankel i Synowie” używała oficjalnej nazwy „c.k. Dostawcy Dworu, Dostawcy Wielkorządcy Toskanii, dostawcy arcyks. Józefa Habsburga – fabryka nalewek, wódek, marmolad, kompotów, win i soków owocowych, czekolad i bakalii – eksport do Królestwa Polskiego” i należała do największych firm w Lipniku. Jej sztandarowym produktem była nalewka „Grunwaldówka”. W II Rzeczypospolitej Polskiej firma prowadziła działalność jako Towarzystwo Akcyjne.
Po II wojnie światowej wyburzono platformę wieżową, a w latach siedemdziesiątych XX wieku, przy wytyczaniu ulicy Lwowskiej dużą część fabryki od strony zachodniej i północnej. Jednak, niektóre z zabudowań fabrycznych przetrwały do obecnych czasów. Zachowały się: budynek zbiornikowy wraz z kotłownią, część maszynowni i magazynów wykorzystywanych obecnie jako noclegownia dla bezdomnych, wieża oraz kamienica rodziny Fränklów.
fot. Obecnie przy ulicy Krakowskiej, z zabudowań fabryki Fränkla pozostała tylko kamienica właścicieli.
Założenie ogrodowo-parkowe po wojnie wykarczowano i wybetonowano. Teren przeznaczono na organizowanie targowiska, giełdy samochodowej oraz rozkładano na nim przyjezdne karuzele. Współcześnie na terenie dawnego parku znajdują się stacja Paliw BP, restauracja McDonald’s oraz przebiega ulica Lwowska.
fot. W miejscu stacji paliw BP, restauracji McDonald’s oraz ul. Lwowskiej znajdowało się piękne założenie parkowo-ogrodowe.
Fabryka spirytusu i likierów Adolfa Fränkla – Bielsko-Biała, ul. Kazimierza Wielkiego 1