Przejdź do treści
Strona główna > Burmistrz co lichwiarzem był

Burmistrz co lichwiarzem był

Na początku XVIII wieku, do niewielkiej liczącej około czterdziestu domostw wsi Białej, przybył z Wilamowic Baltazar Damek. Osiadły w Białej Damek zajmował się handlem płótnem i nieruchomościami oraz lichwiarstwem. Swoje płótna sprzedawał na Śląsku i na Węgrzech, czym promował małą wieś w „wielkim świecie”. Dzięki biznesowym zdolnościom bardzo szybko stał się jednym z najbogatszych bialan. Kiedy w styczniu 1723 roku, król August II Mocny nadał Białej prawa miejskie, Baltazar Damek został wybrany pierwszym burmistrzem miasta. Jego rządy nie należały do łatwych, gdyż bardzo bogobojny katolik musiał rządzić miastem, w którym większość mieszkańców była wyznania ewangelickiego. Nowy burmistrz swoją władzę sprawował z pomocą demokratycznie wybranych pięciu rajców.

Jak głosi legenda, pewnego dnia Damek, wychodząc ze swojego domu przy dzisiejszej ulicy Stojałowskiego 45 ujrzał jasne światło między drzewami, które znikało kiedy się do niego zbliżał. Światło pojawiało się kilkakrotnie, wieczorami i w nocy, wiedział je także z okien swojego domu. Kupiec uznał to zjawisko za znak z niebios i w miejscu gdzie się pojawiało postawił kaplicę. Nieco inną wersję wydarzeń podają w swojej kronice jezuiccy misjonarze, pracujących w Białej w tamtym okresie. Z zapisów wynika, że kaplica stanęła w miejscu, w którym Damek okrutnie zraniony przez szwedzkiego żołnierza, cudem uniknął śmierci dzięki opiece Najwyższego. Kaplica pod wezwaniem Opatrzności Bożej została poświęcona 5 sierpnia 1708 roku. Jak podaje kronika, obok kaplicy Baltazar Damek wzniósł z własnych środków dom dla jezuitów. Jednak do przekazania domu misjonarzom nie doszło, gdyż w tamtym okresie ukazało się rozporządzenie zabraniające sprzedaży domów ojcom pod groźbą surowej kary. Kiedy Baltazar Damek odmówił przysięgi, że domu misjonarzom nie przekaże, starosta lipnicki wydał nakaz spalenia go, aż do fundamentów. W 1760 roku na miejscu gdzie stała kaplica poświęcono fundamenty pod budowę kościoła pw. Opatrzności Bożej. Pierwszy burmistrz Białej zmarł w lutym 1760 roku w wieku 91 lat. W 1907 roku w zakrystii kościoła Opatrzności Bożej w Białej odnaleziono obraz, przedstawiający Damka z napisem po łacinie „Balcer Damek, obywatel bialski, pierwszy założyciel i fundator drewnianej kaplicy misyjnej Towarzystwa Jezusowego, wieloletni przełożony i dobrodziej bractwa Opatrzności Bożej, odznaczający się gorliwością w wierze i chwale Bożej, po przeżyciu 91 lat, tutaj umarł 17 lutego roku Pańskiego 1760”.

Dom pierwszego burmistrza Białej Baltazara Damka – ul. Stojałowskiego 45