Przejdź do treści
Strona główna > Bielskie młynówki – ulica Zamkowa

Bielskie młynówki – ulica Zamkowa

Ulica Zamkowa - młynówki w Bielsku.

W XIX wieku, w okresie przemysłowego rozwoju Bielska, dostęp do wody był decydującym kryterium przy wyborze lokalizacji dla nowo budowanych fabryk. Wiele z nich wzniesiono nie tylko nad rzeką Białą, ale również nad płynącymi przez miasto młynówkami. Z południa na północ, płynęły dwie bielskie młynówki. Pierwsza wypływała na Żywieckim Przedmieściu w okolicy obecnego mostu na ulicy Leszczyńskiej i płynęła dalej, wzdłuż ulic Partyzantów i Batorego. Druga, której początek znajdował się w Kamienicy, była kanałem sztucznie wybudowanym, prawdopodobnie jeszcze w średniowieczu i płynęła dzisiejszymi ulicami Partyzantów i Młyńską. Oba cieki łączyły się w jeden u zbiegu ulic Młyńskiej i Batorego.

Ulica Zamkowa.

Dawna ulica Przekop zamkowy, obecna Zamkowa. Karta pocztowa: Bielitz – Schlossgraben. Autor: b.d. Wydawca: J. Grubner. Bielitz. Rok: 1910. Źródło: Piotr Kenig i Wojciech Kominiak, Bielsko-Biała na dawnej pocztówce w czasach monarchii austro-węgierskiej, WMW Mirosław Caputa, Bielsko-Biała 2001. Domena: publiczna.

Dalej połączony ciek płynął w kierunku wzgórza zamkowego, pomiędzy obecnymi ulicami Partyzantów i 1 Maja, a następnie przez samo centrum wzdłuż muru zamkowego, w miejscu obecnej ulicy Zamkowej. Z podzamcza młynówka kierowała się w kierunku placu Smolki, gdzie zaopatrywała w wodę funkcjonujący w tym miejscu w okresie od XV do XVII wieku dolny młyn zamkowy. Na placu łączyła się z potokiem Niper i płynęła dalej do rzeki Białej.

Ulica Zamkowa.

fot. Ulica Zamkowa w 2020 r. Wzdłuż muru zamkowego skanalizowano i zakryto wysokim chodnikiem młynówkę zamkową.

Początkowo woda z cieków zasilała okoliczne młyny, folusze oraz stawy miejskie znajdujące się na dolnych pastwiskach na Pastornaku, pomiędzy murem zamkowym a rzeką Białą. Wraz z rozwojem przemysłowym miasta stopniowo likwidowano stawy, a na ich miejscu wznoszono fabryki, korzystające z nurtu młynówek. W 1883 roku pod zamkiem rozpoczęto prace budowlane zmierzające do przykrycia cieku na odcinku pomiędzy dzisiejszymi placami Żwirki i Wigury oraz Smolki. W ramach inwestycji ciek płynący wzdłuż muru zamkowego skanalizowano i zakryto wysokim chodnikiem, zwanym również wysokim trotuarem, funkcjonującym do dzisiaj. Tym sposobem młynówka z podzamcza całkowicie zniknęła z krajobrazu miejskiego.

Bielskie młynówki, ulica Zamkowa – Wysoki trotuar przykrywa skanalizowaną młynówkę