Przejdź do treści
Strona główna > Leszczyny – osada w leszczynowym gaju

Leszczyny – osada w leszczynowym gaju

Leszczyny - dawna polska szkoła

W rejonie ujścia potoku Straconka do rzeki Białej, na początku XVII wieku, po wojnie trzydziestoletniej zaczęli osiedlać się koloniści narodowości niemieckiej i polskiej. Obszar ten był gęsto zadrzewiony leszczynami, stąd siedlisko przyjęło nazwę Leszczyny, a po niemiecku Nussdorf. Kiedy w 1725 roku władze Lipnika utraciły panowanie nad Białą, której król August II nadał prawa miejskie, skierowały swoje działania na leszczyńską osadę stanowiącą przysiółek królewskiej wsi Lipnik. W wyniku tych działań podmokły, gęsto zadrzewiony teren bardzo szybko zamienił się w osadę rolniczo-rzemieślniczą z nowymi domami, utwardzonymi drogami oraz sadami. W związku z faktem, że mieszkająca w Leszczynach ludność niemiecka posiadała wysokie kwalifikacje rzemieślnicze, nastąpił szybki rozwój rzemiosła oraz warzywnictwa i sadownictwa. Wysoki poziom wykształcenia i świadomości narodowej ludność niemieckiej znacząco wpłynął na silne zgermanizowanie Leszczyn. Do końca XIX wieku w Leszczynach nie można było wieszać plakatów i ogłoszeń w języku polskim, również ówcześni polscy rzemieślnicy nie mogli wywieszać szyldów w rodzimym języku.

Budynek dawnej polskiej szkoły na Leszczynach.

fot. Budynek dawnej polskiej szkoły na Leszczynach w 2018 r. 

Dopiero powstanie pierwszej polskiej szkoły powszechnej w Białej oraz Domu Polskiego w Bielsku, wpłynęło na wzrost świadomości narodowej miejscowych Polaków. W 1911 roku Towarzystwo Szkoły Ludowej otworzyło w Leszczynach szkołę prywatną, której dyrektorem został zaangażowany w budowanie polskości Oswald Czarnecki. Dzięki jego pracy i wsparciu Zarządu Głównego T.S.L. w Krakowie w Leszczynach zrodził się duch narodowościowy. W 1915 roku powstały: Dom Ludowy i Kółko Rolnicze. W Domu Ludowym znajdowała się Czytelnia T.S.L., sklep Kółka Rolniczego, sala teatralna, mieszkania dla nauczycieli i kilku rodzin robotniczych. Kółko Rolnicze posiadało własną rolę, parę koni i budynki gospodarcze. Na części jego gruntów wybudowano 1917 roku ochronkę polską, a w 1924 roku ukończono budowę okazałej kaplicy do nabożeństw dla miejscowej ludności. W 1925 roku Lipnik, a wraz z nim Leszczyny włączono do Białej Krakowskiej. Współcześnie w budynku szkoły mieści się przedszkole, a kaplicę zastąpił wybudowanym w latach 1982-1990 kościół pod wezwaniem Chrystusa Króla.

Leszczyny, Nussdorf (niem.) – osada, przysiółek wsi Lipnik, obecnie dzielnica Bielska – Białej. Budynek pierwszej polskiej szkoły, obecnie przedszkola – ul. Straconki